Το πώς τα τζάκια λειτουργούν σωστά και το πως μπορείς να χτίσεις ένα καλύτερο έχει γίνει το θέμα συζήτησης κυριολεκτικά για αιώνες. Από τις πρώτες πέτρες βαλμένες γύρω – γύρω από τη φωτιά μέχρι τα μοντέρνα εργοστασιακά τζάκια με προσεγμένες διαστάσεις και υλικά κατασκευής έχει γίνει μεγάλη πρόοδος. Ο στόχος είναι πάντα να σιγουρευτούμε ότι «τραβούν» καλά το καπνό και «πετούν έξω» όσο περισσότερη ζεστασιά μπορούμε να πάρουμε από το ξύλο. Η πρόοδος αυτή βασίστηκε σε λάθη που δεν ξαναγίνονταν και έτσι μερικά σχέδια συνεχίζουν να δουλεύουν και να εξελίσσονται ενώ άλλα καταργήθηκαν.
Εάν θα θέλαμε να το τοποθετήσουμε απλά, το τζάκι σας τραβάει κυρίως διότι ο ζεστός αέρας ανεβαίνει. Όταν αρχίζετε μια φωτιά ο αέρας μέσα στη καμινάδα ζεσταίνεται και μεγαλώνει η διαφορά θερμοκρασίας του με αυτόν που είναι έξω από τη καμινάδα σας με φυσικό επακόλουθο να αρχίσει να ανεβαίνει. Καθώς ο ζεστός αυτός αέρας ανεβαίνει, ο κρύος του δωματίου ρέει μέσα στην εστία περιστρέφεται γύρο από τη φωτιά , ζεσταίνεται και αυτός και ανεβαίνει με τη σειρά του στη καμινάδα δημιουργώντας έτσι έναν κύκλο χωρίς τέλος.
Πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον 100 λόγοι γιατί το τζάκι σας δεν τραβάει σωστά.. Θα προσπαθήσω να καλύψω κάποια βασικά αρχίζοντας με τους απλούς και δουλεύοντας προς τους πιο πολύπλοκους λόγους . Παρακαλώ κρατήστε στο μυαλό σας ότι αυτή είναι μια απλοποιημένη λίστα από τους πιο συνηθισμένους λόγους. Μια πιο λεπτομερή παρουσίαση του θέματος προϋποθέτει εξελιγμένες γνώσεις για τη ροή του αέρα, την διαφορά πίεσης κ.λ.π.
Είναι το κλαπέτο εντελώς ανοιχτό ?
Μην χαμογελάτε , μπορεί να συμβεί σε όλους μας. Πολλοί από εμάς ξεχνάμε να ανοίξουμε το κλαπέτο του τζακιού με αποτέλεσμα να γεμίσει το σπίτι με καπνό. Πολλές φορές όμως έχει σκουριάσει και/ή έχει πολλή καπνιά και δυσκολεύετε η απρόσκοπτη κίνηση του καπνού προς τη καμινάδα.
Είναι τα καυσόξυλα σας πράσινα ή βρεγμένα ?
Θυμηθείτε ότι ο λόγος που τραβάει το τζάκι σας είναι η θερμοκρασία που αναπτύσσεται μέσα στη καμινάδα. Εάν τα ξύλα είναι νωπά ή βρεγμένα παράγεται περισσότερος καπνός παρά θερμότητα και πιθανόν να μην έχει αρκετή θερμότητα η καμινάδα σας έτσι ώστε να λειτουργήσει το κύκλωμα.
3) Είναι καθαρή η καμινάδα σας ?
Η συνεχής παραγωγή καπνιάς και η προστιθέμενη εναπόθεση του στο εσωτερικό τοίχωμα της καμινάδας σας , μπορεί να επηρεάσει σοβαρά το τρόπο λειτουργίας της. Χοντρά στρώματα καπνιάς αλλάζουν τις εσωτερικές διαστάσεις της καμινάδας.Είναι σαν να αναπνέεται μέσα από ένα καλαμάκι για το αναψυκτικό. Σκεφτείτε ότι ένα στρώμα κρεογόνου πάχους 1,5 εκ. φτάνει για να διαφοροποιήσει τη ροή του αέρα σε ποσοστό 17% σε μια παραδοσιακή χτιστή καμινάδα και στο απίστευτο 30% σε μια σύγχρονη βιομηχανική κατασκευή.
Πουλιά και μικρά ζώα νομίζουν επίσης ότι η καμινάδα σας είναι ένα κούφιο δένδρο και αποφασίζουν να μετακομίσουν στο εσωτερικό της για να δημιουργήσουν την επόμενη γενεά τους..
4)Είναι η καμινάδα σας αρκετά ψηλή ?
Για να λειτουργήσει η καμινάδα σας πρέπει να έχει το ανάλογο ύψος. Πρέπει επίσης να είναι τουλάχιστον 1,5 μέτρα ψηλότερη από την οροφή και 1 μέτρο πιο ψηλά από οτιδήποτε άλλο υπάρχει σε απόσταση 3 μέτρων . Εάν η καμινάδα σας καπνίζει λόγου ύψους τότε το πρόβλημα επιδεινώνεται όταν φυσάει αέρας.
5) Είναι η καμινάδα σας αρκετά ζεστή ?
Θυμηθείτε ότι ο ζεστός αέρας που ανεβαίνει είναι ο βασικός λόγος που λειτουργεί το τζάκι σας. Σε αυτή τη περίπτωση εάν έχετε μια μεγάλη εξωτερική καμινάδα γεμάτη με κρύο αέρα και ενώ εσείς προσπαθείτε να ανάψετε το τζάκι σας αυτός ο κρύος αέρας θέλει να κατέβει κάτω. Έτσι ο καπνός κατεβαίνει κάτω όταν η φωτιά δεν καίει πολύ δυνατά και το τζάκι σας καπνίζει. Πολλοί άνθρωποι προσπαθώντας να ξεκινήσουν μια φωτιά σε ένα μεγάλο ή πολύ κρύο τζάκι ανάβουν μερικά χαρτιά και τα κρατούν κάτω από το άνοιγμα της καμινάδας βοηθώντας τον κρύο αέρα να ανέβει. Μια καλή φωτιά με φλόγα βοηθάει σε μια τέτοια περίπτωση καπνίσματος.
6)Είναι το σπίτι σας σφραγισμένο?
Οι φωτιές στο παραδοσιακό τζάκι απαιτούν μεγάλες ποσότητες αέρα για τη καύση. Φανταστείτε μια κολόνα αέρα 6 ή 7 μέτρα με εμβαδό 25εκ. επί 25εκ. να ανεβαίνει συνεχώς από τη καμινάδα σας για όλες τις ώρες που είναι αναμμένο. Όλος αυτός ο αέρας κάπως πρέπει να ανανεωθεί. Με τα μοντέρνα πορτοπαράθυρα που κλείνουν ερμητικά τον κρύο αέρα έξω από το σπίτι σας αυτό είναι δύσκολο. Έτσι η φωτιά πνίγεται και το τζάκι καπνίζει. Προσωρινή λύση σε αυτό το πρόβλημα να αφήνετε ένα παράθυρο λίγο ανοικτό για την είσοδο αέρα. Προσοχή διότι σε τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να παραχθεί μονοξείδιο του άνθρακα από την ατελή καύση. Στα μοντέρνα εργοστασιακά τζάκια αυτό το πρόβλημα λύνεται με τη θυρίδα εισαγωγής αέρα στο πίσω μέρος του τζακιού.
7) Έχει το σπίτι σας πολλές απώλειες αέρα ?
Ένα σπίτι με πολλές απώλειες αέρα, στο εξωτερικό του περιβάλλον και συνήθως πολυώροφο που χάνει αέρα στους πάνω ορόφους δημιουργεί το δικό του ρεύμα αέρα και δεν αφήνει την καμινάδα να δουλέψει σωστά. Έτσι το τζάκι καπνίζει. Αυτό επιδεινώνετε όταν το τζάκι βρίσκεται στο υπόγειο σε έναν κρύο εξωτερικό τοίχο. Σιγουρευτείτε ότι η πόρτα στη σοφίτα και τα άλλα παράθυρα είναι καλά κλεισμένα.
Οι άλλοι 93 λόγοι που το τζάκι σας δεν τραβάει σωστά έχουν να κάνουν με θέματα σχεδιασμού και τοποθέτησης του τζακιού και της καμινάδας. Πρέπει να σας πω επίσης ότι εκτός από το ότι η καμινάδα σας μπορεί να είναι πολύ κοντή ή πολύ στενή και σας δημιουργεί πρόβλημα καπνίσματος υπάρχουν και περιπτώσεις που η καμινάδα είναι πολύ μακριά ή πολύ φαρδιά και έχουμε το ίδιο πρόβλημα.
Το συμπέρασμα από όλα αυτά είναι το ότι παρόλο που το τζάκι σας αποτελείται από μέρη και τμήματα που δείχνουν απλά και εύκολα στη συναρμολόγηση τους είναι ένα ευαίσθητο σύνολο, που επηρεάζεται από πολλούς και διαφορετικούς παράγοντες οι οποίοι πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη στη διαδικασία τοποθέτησης του.
Αλέξανδρος Σιλβέστρος
Εργολάβος Καθαριότητας / Καθαρισμοί Καπνοδόχων & Φουγάρων
Α.Φ.Μ.051507093